استاندارد از دیرباز در زندگی بشر وجود داشته و مانند بسیاری از پدیده‌های طبیعی، شناخت و برداشت انسان از محیط بوده که از آغاز به‌صورت ناخودآگاه تحقق یافته است. گسترش فن و تجارت در ادوار گذشته انسان را واداشته است تا در برخی زمینه‌ها، به‌ویژه در اندازه‌گیری‌های یکسان و نیز ساخت وسایل و لوازم، استانداردهایی را تعیین کند. وجود ظروف سفالین یک شکل، کشتی‌هایی با طرح و شکل یکسان، ابعاد ثابت و مشخص آجرها، و حتی قطعات سنگ در بنای اهرام مصر نشانه‌هایی از استاندارد در عهد باستان محسوب می‌شود.
اندیشه تشکیل سازمان بین المللی استاندارد در چهاردهم اکتبر سال ۱۹۴۶ بین رؤسای بیست و پنج کشور در لندن شکل گرفت. مقر این سازمان در ژنو می باشد.
در سال ۱۹۲۶ میلادی سازمانی جهت استاندارد رشته ها نهاده شد که به نام اتحادیه بین المللی سازمانهای ملی استاندارد خوانده شد. این اتحادیه تا آغاز جنگ جهانی دوم فعالیت داشت و بعد از آن منحل گردید.
در ۱۴ اکتبر ۱۹۴۶ میلادی برابر با ۲۲ مهر ۱۳۲۵ هجری شمسی ، نمایندگان ۲۵ کشور که عمدتاً عضو کمیته هماهنگی استاندارد وابسته به سازمان ملل متحد بودند ، در لندن اجتماعی تشکیل دادند و پس از مذاکرههای طولانی به تأسیس سازمان بین المللی استاندارد (International Standard Organization) با حروف اختصاریISO به منظور یکپارچه کردن تدوین استاندارد در سراسر جهان ،ایجاد تسهیلات در تجارت بین‌المللی ، حمایت از تولید کننده و مصرف کننده و توسعه همکاریهای علمی ، فنآوری ، اقتصادی و غیره توافق نمودند.
مجمع عمومی سازمان بین المللی استاندارد در سال ۱۹۶۱، مقرر داشت که از سال ۱۹۷۰، چهاردهم اکتبر (۲۲مهر ماه) به نام روز جهانی استاندارد تعیین و نامگذاری شود. این امر با استقبال سازمان ملل مواجه شد تا اهمیت و ارزش فراون استاندارد برای جهانیان آشکار گردد.
هم اکنون درسراسر جهان مؤسسه های استاندارد در راه تهیه، تنظیم و اجرای قوانین و مقررات استاندارد، تلاشهای علمی فراوانی انجام می دهند. استانداردهایی که این موسسه ها درسطح یک کشور وضع می کنند، استانداردهای ملی خوانده می شود. تمامی مؤسسه های استاندارد کشورها عضو سازمان جهانی استاندارد هستند و این سازمان با همکاری و همفکری مؤسسه های استاندارد ملی، استانداردهای بین المللی را تهیه می کند. این سازمان مهمترین سازمان جهانی برای تهیه کلیه استانداردهای رشته های مختلف به استثنای دو رشته برق و الکترونیک و مواد دارویی میباشد.
سابقۀ استاندارد در ایران را می توان به دوران هخامنشی نسبت داد. در زمان داریوش اول، وزنه‌های استانداردشده‌ای بر اساس واحدی به نام کرشه ساخته می‌شد که معادل ۳/۸۳ گرم بود.
نخستین حرکت مدون استانداردنویسی در ایران، با تصویب قانون اوزان و مقیاس‌ها در سال ۱۳۰۴ آغاز گردید و در سال ۱۳۳۲ به لحاظ ضرورت تعیین ویژگی‌های کالاها و جلب توجه تولیدکنندگان و واردکنندگان به اهمیت کالاهای استاندارد شده، تشکیلاتی جهت تهیه و تدوین استانداردهای ملی در وزارت بازرگانی ایجاد شد.
در سالهای ۱۳۲۴ و ۱۳۳۲به لحاظ اهمیت یافتن نظارت بر ویـژگیها و کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی هستههای تکامل یافته در موسسه به صورت یک اداره در وزارت بازرگانی شکل گرفت و در ادامه با تصویب قانون «تاسیس مؤسسه استاندارد ایران» مسئولیتها و چارپوبهای مستقل در قالب هدفهای ملی تعیین و موسسه به صورت ساختاری مستقل شروع به فعالیت کرد.
در سال ۱۳۳۹، با تصویب قانون تأسیس مؤسسه استاندارد ایران، کار رسمی این مؤسسه در چارچوب اهداف و مسئولیت‌های تعیین شده در این قانون ادامه یافت و در سال ۱۳۴۳ به مؤسسه استاندارد تحقیقات صنعتی ایران تغییر نام داد. مؤسسه استاندارد از سال ۱۳۴۰ به عضویت ایز در آمد و از سال ۱۳۴۴ عضو کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک شده است.
نخستین استانداردهای تهیه شده به ویژگی و درجه‌بندی کالاهای صادراتی (عموماً محصولات کشاورزی) اختصاص داشت و به‌صورت آزمایشی تدوین شد. تا سال ۱۳۴۳ هفده استاندارد به‌صورت آزمایشی تهیه گردید که عموماً مربوط به کالاهای سنتی و به‌منظور کمک به بهبود صادرات بود ولی بعدها تصمیم گرفته شد که در همه زمینه‌ها استانداردهای لازم تدوین شود و تهیه استانداردها از حالت آزمایشی به‌صورت قطعی تغییر یابد و سرانجام در ۲۲/۶/۱۳۹۰ به سازمان ملی استاندارد تغییر نام یافت.
ارسال نظر